Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: koronawirusy, SARS-CoV-2, COVID-19, brodziszka wiechowata, Andrographis paniculata, andrografolid.
Epidemiolodzy straszą nas kolejną falą infekcji koronawirusowych. Dlatego właśnie teraz warto przypomnieć o andrografolidzie – naturalnym środku o aktywności skierowanej przeciwko wirusom i konkretnie też właśnie koronawirusom. To przypomnienie nabiera też sensu w obliczu faktu, że właśnie niedawno ukazała się analiza badań naukowych, podsumowująca przeciwkoronawirusowe właściwości tej substancji (Lim, 2021).
Andrografolid jest głównym biologicznie aktywnym składnikiem brodziuszki wiechowatej. Natomiast brodziuszka wiechowata (Andrographis paniculata) występuje w stanie naturalnym głównie na Sir Lance i w Indiach. W tradycyjnej medycynie tych regionów brodziuszka cieszy się przede wszystkim sławą skutecznego środka na przeziębienie. Podobno, jak gminna wieść niesie, to właśnie za pomocą brodziuszki udało się opanować szalejącą w 1919 r. w Indiach epidemię grypy. Wprawdzie nie są to informacje potwierdzone oficjalnie, niemniej można im ufać, albowiem w badaniach naukowych brodziuszka wykazywała aktywność przeciwwirusową, wzmacniając jednocześnie układ odpornościowy (Wiart, 2005; Pongtuluran, 2015; Gupta, 2017; Ramalingam, 2018).
Co niezwykle ciekawe, już w 2003 r. Shanghai Institute of Materia Medica, będący placówką Chińskiej Akademii Nauk, złożył pod numerem CN1165302C wniosek patentowy, we wstępie do którego możemy przeczytać: „Niniejszy wynalazek dotyczy nowych zastosowań medycznych związku diterpenowego mającego budowę strukturalną andrografolidu. Związek wykazuje oczywiste funkcje, pozwalające przeciwdziałać poważnemu zespołowi ostrej niewydolności oddechowej (SARS) powodowanemu przez koronawirusy i może być stosowany jako lek zapobiegający i leczący choroby wywoływane przez wirusy SARS”.
A jakie wnioski dotyczące andrografolidu w walce z koronawirusami przedstawiają autorzy wspomnianej na wstępie metaanalizy badań naukowych…?
Jak się dowiadujemy od autorów metaanalizy, Andrographis paniculata jest rośliną leczniczą, powszechnie stosowaną w objawowym łagodzeniu przeziębienia, której najaktywniejszy biologicznie fitoskładnik, andrografolid, były wielokrotnie identyfikowany jako potencjalny lek przeciwwirusowy, w tym skierowany przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2. W świetle nowych dowodów, które pojawiły się od początku pandemii COVID-19, przeprowadzono właśnie ten przegląd aktualnego stanu badań, którego celem była identyfikacja i ocena obecnych dowodów potwierdzających przeciwwirusową aktywność rośliny Andrographis paniculat , andrografolidu i analogów andrografolidu, skierowaną przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2. Podjęto systematyczną strategię przeszukiwania i analizowania elektronicznych baz danych oraz ogólnej literatury medycznej w celu zidentyfikowania odpowiednich artykułów podstawowych.
Jedno badanie in vitro, oparte na poszukiwaniu potencjalnych celów aktywności przeciwwirusowej, wykazało hamującą aktywność andrografolidu na proteazę 3CL (białko umożliwiające koronawirusowi replikację), porównywalną z disulfiramem – lekiem stosowanym od dawna w leczeniu alkoholizmu, który okazał się w niedawnych badaniach skutecznym środkiem przeciwkoronawirusowym, hamującym właśnie proteazy wirusowe SARS-CoV-2.
Inne badanie oparte na komórkach Vero (komórki tkanki nabłonkowej nerki koczkodana, wykorzystywane standardowo w badaniach wirusologicznych) wykazało potencjalną zdolność hamowania aktywności SARS-CoV-2 zarówno dla andrografolidu, jak i pełnego ekstraktu z brodziszki wiechowatej.
Jedenaście badań in silico, polegających na modelowaniu, symulacji i wizualizacji procesów biologicznych, przewidziało wiązanie andrografolidu i jego analogów z kilkoma kluczowymi celami przeciwwirusowymi SARS-CoV-2, w tym kompleksem białka wypustek i ludzkiego receptora ACE-2, poprzez który koronawirusy wnikają do ludzkiego organizmu.
Podsumowując swój przegląd, jego autorzy stwierdzili, że te badania łącznie wskazują na wielokierunkowe właściwości przeciwwirusowe andrografolidu i jego analogów, ukierunkowane konkretnie na koronawirusa SARS-CoV-2.
