Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: apigenina, naryngenina, cukrzyca typu 2, śródbłonek naczyniowy, powikłania naczyniowe cukrzycy.
Współczesny styl życia, obejmujący nieprawidłowe żywienie z wysokim udziałem cukru w diecie, ograniczenie aktywność fizycznej oraz nadużywanie nikotyny i alkoholu, jest wskazywany przez specjalistów jako główna przyczyna wzrostu zapadalności na cukrzycę. W rzeczy samej – cukrzyca jest plagą naszych czasów! Chodzi tutaj oczywiście o cukrzycę typu 2, nazywaną również powszechnie cukrzycą starczą. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), według szacunków za rok 2014, 422 mln dorosłych osób na świecie cierpiało z powodu cukrzycy (w porównaniu rokiem 1980 liczba ta wzrosła czterokrotnie). Jak prognozuje International Diabetes Federation – w 2040 r. populacja cukrzyków osiągnie prawdopodobnie rozmiar ponad 640 milionów. Jednocześnie liczbę chorych na cukrzycę Polaków szacuje się na ponad 2 miliony, do czego trzeba doliczyć przynajmniej milion niezdiagnozowanych, którzy nie zdają sobie jeszcze sprawy ze swej choroby.
Dysfunkcja śródbłonka naczyniowego jest uważana za pierwszy etap powikłań naczyniowych w cukrzycy. Natomiast problemy naczyniowe są jednymi z najpoważniejszych powikłań przebiegu cukrzycy. Dlatego też w jednym z doświadczeń (Ren, 2016) zbadano wpływ apigeniny i naryngeniny na poprawę parametrów cukrzycy i powikłań naczyniowych tej choroby u szczurów z cukrzycą typu 2 wywołaną dietą wysokotłuszczową i streptozotocyną oraz prześledzono mechanizmy leżące u podstaw działania tych dwóch flawonoidów.
Apigeninę lub naryngeninę podawano zwierzętom dożołądkowo w dawce 50 lub 100 mg/kg masy ciała raz dziennie przez 6 tygodni, co odpowiadało dobowej dawce ok. 500 i 1000 mg po przeliczeniu na ludzi. Zmierzono parametry biochemiczne, w tym poziom glukozy we krwi, glikowanego białka surowicy, lipidów surowicy, insuliny, dysmutazy ponadtlenkową (SOD), aldehydu malonowego i cząsteczki adhezji międzykomórkowej-1 (ICAM-1). Zbadano też reaktywność naczyń krwionośnych w modelu izolowanych pierścieni aorty piersiowej. Patologiczne cechy aorty piersiowej były dalej obserwowane za pomocą mikroskopii optycznej i transmisyjnej mikroskopii elektronowej. W końcu oceniono też wpływ obu flawonoidów na insulinooporność komórek śródbłonka naczyniowego, indukowaną kwasem palmitynowym.
W porównaniu z grupą kontrolną z cukrzycą, apigenina i naryngenina istotnie obniżyły poziom glukozy we krwi, lipidów w surowicy, aldehydu malonowego, ICAM-1 i wskaźnika insulinooporności, a jednocześnie zwiększyły aktywność SOD i poprawiły upośledzoną tolerancję glukozy. Apigenina i naryngenina przywracały prawidłowe naprężenie tkanki aorty, rozluźnianej fenylefryną, acetylocholiną lub insuliną. Ponadto patologiczne uszkodzenia aorty piersiowej były bardziej podatne na procesy naprawcze w grupach apigeniny i naryngeniny, niż w grupie kontrolnej z cukrzycą.
W eksperymentach poza żywym organizmem (in vitro) apigenina i naryngenina hamowały aktywację czynników prozapalnych w komórkach śródbłonka naczyniowego, traktowanych kwasem palmitynowym, jak również wspomagały w obecności insuliny wytwarzanie rozszerzającego naczynia krwionośne tlenku azotu.
W podsumowaniu autorzy badania przedstawili wnioski, że zarówno apigenina, jak i naryngenina, mogą poprawiać metabolizm glukozy i lipidów, a także dysfunkcję śródbłonka naczyniowego w przypadku przebiegu cukrzycy typu 2. Przynajmniej częściowo, zdaniem badaczy, ma się to odbywać na drodze zmniejszenia stresu oksydacyjnego i stanu zapalnego w naczyniach krwionośnych.
Ogólnie rzecz biorąc, jak podkreślili na zakończenie autorzy badania, apigenina wykazywała większą siłę działania, aniżeli odpowiadający jej dawką ekwiwalent naryngeniny.
