Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: cordyceps, maksymalne zużycie tlenu, czas do wyczerpania, próg wentylacji, wytrzymałość.
Cordyceps, czyli maczużnik chiński, to grzybek zaliczany do grupy adaptogenów, czyli ziółek ułatwiających naszemu organizmowi przystosowanie się do egzystencji w trudnych warunkach środowiska zewnętrznego. W krainie naturalnego występowania, w wysokim Tybecie, cordyceps stosowany był jako adaptogen od stuleci przez pasterzy jaków, którzy zresztą podpatrzyli ten sposób wspomagania tężyzny fizycznej, obserwując swoich podopiecznych, pilnie wyszukujących i namiętnie przeżuwających smakowite grzybki. Maczużnik to trwały element tradycyjnej medycyny chińskiej, a grzybek ten wzbudza również zainteresowanie współczesnej medycyny zachodniej, głównie z uwagi na właściwości przeciwcukrzycowe i przeciwnowotworowe.
Specjaliści od wspomagania wysiłku sportowego zainteresowali się cordycepsem w 1988 r., po Olimpiadzie w Seulu, której arena była świadkiem bodaj największej w historii afery dopingowej. Tam to krążyły słuchy, że podobno azjatyccy atleci zawdzięczają swoje sukcesy wspomaganiu z użyciem „magicznego grzybka”. W latach 90. ukazały się przynajmniej dwie prace przeglądowe, omawiające niepublikowane badania chińskich naukowców, dowodzące niezwykle spektakularnego, pozytywnego wpływu maczużnika na rozwój sportowej formy. Niektóre z tych eksperymentów doczekały się późniejszej weryfikacji w dobrze kontrolowanych badaniach naukowych, natomiast badania te doczekały się z kolei szerokiego omówienia w artykule „Cordyceps: Maczuga Herkulesa”, na stronie www.sylwetka-uroda-zdrowie.pl A z badań tych jasno wynika, że cordyceps wspomaga głównie rozwój wytrzymałości i siły.
Ponieważ dobrze kontrolowane eksperymenty, mające na celu potwierdzenie dodatniego wpływu cordycepsu na wspomaganie rozwoju wytrzymałości, prowadzono dotąd głównie na zwierzętach, dlatego zespół amerykańskich naukowców, kierowany przez Hirscha, postanowił zweryfikować ostatnio te doniesienia w badaniu z udziałem trenujących sportowców. Poniżej więc to, co udało się ustalić amerykańskim naukowcom…
Badanie przeprowadzono w celu określenia wpływu mieszanki grzybów zawierających cordyceps (maczużnik) na poprawę zdolności wysiłkowych przy treningach o wysokiej intensywności ćwiczeń, w efekcie tygodniowej i 3-tygodniowej suplementacji. W tym randomizowanym, wykonanym z użyciem powtarzanych pomiarów i podwójnie ślepej próby, kontrolowanym placebo badaniu wzięło udział 28. młodych ochotników (średnia wieku – 23 lata). Maksymalne zużycie tlenu (VO2max), czas do wyczerpania (TTE) i próg wentylacji (VT) mierzono tutaj w maksymalnego stopnia teście wysiłkowym, przeprowadzonym na cykloergometrze rowerowym.
Badani albo spożywali 4 g mieszanki grzybów z cordycepsem dziennie (grupa MR), albo maltodekstrynę jako placebo (grupa PL), w przeciągu 1. tygodnia suplementacji. Dziesięciu ochotników uzupełniało dietę cordycepsem przez kolejne 2 tygodnie. Testy wysiłkowe zostały oddzielone od sesji treningowych 48-godzinnym przedziałem czasowym i powtórzone po zakończeniu okresu suplementacji.
Jeden tydzień suplementacji nie skutkował istotną statystycznie poprawą parametrów wysiłkowych. Jednak po 3. tygodniach VO2max uległo znacznej poprawie w grupie MR (+4.8 ml x kg-1-min-1), lecz nie w grupie PL (+0.9 ml x kg-1-min-1). Z danych tych więc wynika, że w grupie cordycepsu, w porównaniu z placebo, doszło do ponad 5-krotnie większej poprawy wydolności. Natomiast analiza tzw. 95-procentowego przedziału ufności wykazała znaczną poprawę TTE po 1. (+28.1 s) i 3. tygodniach suplementacji (+69.8 s) w grupie MR, lecz nie w grupie PL, z dodatkową poprawą VO2max (+4.8 ml x kg-1-min-1) i VT (+0.7 l-min-1) po 3 tygodniach suplementacji.
Ostatecznie autorzy doszli do konkluzji, że aczkolwiek doraźne podanie porcji cordycepsu może poprawić tolerancję wysiłku o wysokiej intensywności, większe korzyści osiągniemy tu jednak dzięki długotrwałej i konsekwentnej suplementacji (Hirsch, 2016).
