Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: cynk, lęk, zaburzenia lękowe, kwas glutaminowy, receptory NMDA.
Lęk to normalna reakcja emocjonalna na zagrożenie lub potencjalne zagrożenie. Jednak gdy ta emocja jest niewłaściwa, ekstremalna i uporczywa, i nie jest proporcjonalna do natury zagrożenia, jest klasyfikowana jako patologiczna, czyli jako zaburzenie lękowe.
Zaburzenia lękowe są grupą problemów psychicznych, dla których charakterystyczne jest występowanie znacznego poczucia lęku. Zaburzenia lękowe są najczęstszą klasą zaburzeń psychicznych w krajach wysoko rozwiniętych. Pomimo tego faktu, badania populacyjne wykazały, że choroba ta w bardzo wielu przypadkach jest nieleczona. Patologiczny lęk towarzyszy też wielu innym zaburzeniom psychicznymi, takim jak m.in. depresja oraz zespół stresu pourazowego. Jak szacują specjaliści, z zaburzeniami lękowymi boryka się ok. 30% populacji krajów wysoko rozwiniętych i jedna ósmą całej populacji ludzkiej na całym świecie. Zburzenia lękowe są poważnym ciężarem społecznym i ekonomicznym, kosztującym nas rocznie wiele miliardów dolarów.
Cynk jest pierwiastkiem śladowym, niezbędnym do życia składnikiem mineralnym, odgrywającym wyjątkową i rozległą rolę w biologicznych procesach życiowych naszego organizmu. Od czasu odkrycia tego mikroelementu jako istotnego składnika odżywczego dla zasadniczo wszystkich organizmów żywych, zidentyfikowano wiele wypełnianych przez ten pierwiastek funkcji biologicznych. Otóż okazał się on m.in. niezbędny w aktywności wielu enzymów, metabolizmie kwasów nukleinowych, barierze antyoksydacyjnej, sygnalizacji komórkowej, procesach wzrostu i rozwoju, metabolizmie lipidów oraz czynności układu odpornościowego i mózgu.
Z aktualnej wiedzy płynącej z badań naukowych wydaje się wynikać, że najsilniej zaangażowanym w zaburzenia lękowe neuroprzekaźnikiem jest kwas glutaminowy, aktywujący w mózgu swoje receptory oznaczone symbolem NMDA. Jak jednak się okazuje, cynk hamuje receptor NMDA poprzez miejsce wiązania zlokalizowane na jednej z jego podjednostek. Tak więc z uwagi na potencjalny związek pomiędzy cynkiem a etiologią chorób neurologicznych, autorzy jednego z badań postanowili przebadać pacjentów z zaburzeniami lękowymi pod kątem stężenia w ich osoczu cynku i porównać ten poziom z odczuwanymi objawami chorobowymi przed i po terapii z użyciem suplementu tego pierwiastka (Russo, 2011).
W badaniu tym surowica od 38 osób z lękiem i 16 zdrowych osobników z grupy kontrolnej w podobnym wieku została przetestowana przez naukowców pod kątem stężenia zawartych w niej jonów cynku i miedzi, przy użyciu spektrometrii mas z plazmą sprzężoną indukcyjnie. Dwudziestu z trzydziestu ośmiu pacjentów z zaburzeniem lękowym, wybranych losowo, zostało poddanych terapii z wykorzystaniem suplementu zawierającego cynk i witaminę B6. Następnie porównywano i oceniano poziomy cynku i miedzi przed rozpoczęciem i po zakończeniu terapii pod kątem odczuwanych przez pacjentów objawów lękowych.
Jak się okazało w efekcie prowadzenia tego badania, osoby z zaburzeniami lękowymi miały istotnie wyższe poziomy miedzi i niższe cynku, w porównaniu z ochotnikami z grupy kontrolnej. Poziomy cynku znormalizowały się (wzrosły do normalnego zakresu) a miedzi, w stosunku do cynku, znacząco spadły po zakończeniu terapii z użyciem suplementu cynku, chociaż sam poziom miedzi nie uległ istotnemu obniżeniu. U pacjentów na skutek wzrostu poziomu cynku nastąpiła znaczna poprawa w odniesieniu do ogólnie postrzeganych objawów zaburzeń lękowych.
Jak wnioskowali na zakończenie autorzy badania, wyniki te wskazują na ścisły związek pomiędzy poziomem cynku w osoczu a zaburzeniami lękowymi i pokazują, że terapia z użyciem suplementu cynku jest skuteczna w zwiększaniu poziomu cynku w osoczu oraz łagodzeniu objawów tego typu problemów psychicznych.
