Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: czarny imbir, nadwaga, otyłość, kinaza AMPK, kinaza mTOR, tłuszcz brzuszny, triglicerydy krwi.
Otyłość i nadwaga są plagami naszych czasów. Przysparzają nam nie tylko problemów estetycznych, ale też zdrowotnych. Walczymy z nimi przede wszystkim dietą i ruchem, ale często, szczególnie przy wrodzonych skłonnościach do tycia, zabiegi te bywają niewystarczające. Poza tym ciężko trzymać przez cale życie dragońską dietę. Dlatego też oczy naukowców kierują się od jakiegoś czasu ku pokarmom o szczególnych właściwościach, które zamiast tuczyć, jak większość powszednich środków spożywczych, paradoksalnie odchudzają. Chodzi tutaj najczęściej o rozmaite przyprawy, znane sztuce kulinarnej od tysiącleci, których odpowiednio wysoki dodatek do pożywienia może pozbawiać tradycyjny posiłek jego właściwości tuczących.
Czarny imbir to właśnie jedna z tych przypraw, którą wzięli pod lupę naukowcy badający problem otyłości. Czarny imbir to roślina spokrewniona z popularnym imbirem, szeroko rozpowszechniona w tropikalnej Azji. Naukowcom znany jest jako Kaempferia parviflora, a w Japonii powszechnie nazywany „czarną kurkumą” lub właśnie „czarnym imbirem”. Tymczasem w kraju jego pochodzenia, w Tajlandii, tubylcy mówią o nim jako o Krachai Dam.
Otóż w niedawno wykonanym eksperymencie, z cyklu nowszych badań nad dobroczynnymi dla formy i sylwetki właściwościami czarnego imbiru (Lee, 2018), testowano wpływ jego ekstraktu na otyłe myszy. W otyłości bowiem, jak wiadomo, dochodzi do wzrostu masy tłuszczowej organizmu, przy jednoczesnym spadku masy i siły mięśni. Naukowcy pozwolili wszystkim gryzoniom objadać się do woli, tyle że myszy z grup eksperymentalnych, w odróżnieniu od grupy kontrolnej, otrzymywały dodatek ekstraktu z czarnego imbiru – albo w dawce odpowiadającej 1, albo 2 g dziennie po przeliczeniu na ludzi.
W tej sytuacji, w porównaniu z grupą kontrolną, ekstrakt z czarnego imbiru istotnie zmniejszał masę ciała, objętość tłuszczu i masę tłuszczu, nie wywierając przy tym wpływu na apetyt. Hamował też ekspresję czynników transkrypcyjnych i enzymów odpowiedzialnych za rozwój tkanki tłuszczowej oraz produkcję i gromadzenie tłuszczu, a efekty te wywierał poprzez zwiększanie aktywności kinazy białkowej aktywowanej AMP (AMPK) w tkance tłuszczowej. W przeciwieństwie do tego, znacznie zwiększył rozmiar włókien mięśniowych, objętość mięśni (o ok. 60%) i masę mięśniową (o ok. 23%), co powodowało poprawę funkcji mięśni, takich jak wytrzymałość (ponad 3-krotna poprawa) i siła uścisku (poprawa o ok. 20%). Natomiast na poziomie molekularnym ekstrakt z czarnego imbiru aktywował szlak kinazy mTOR (prawie 2-krotny wzrost aktywności) – enzymu będącego kluczowym regulatorem syntezy białek w mięśniach szkieletowych.
Jak widać, ekstrakt z czarnego imbiru wykazuje działanie odchudzające u zwierząt. Ponieważ jednak żadne badania kliniczne nie oceniały wcześniej wpływu ekstraktu z czarnego imbiru na otyłość u ludzi, w kolejnym eksperymencie (Yoshino, 2018) zbadano jego wpływ na redukcję tłuszczu u japońskich pacjentów z nadwagą i otyłością. Przeprowadzono 12-tygodniowe, jednoośrodkowe, randomizowane, kontrolowane placebo badanie kliniczne z podwójnie ślepą próbą. Siedemdziesięciu sześciu badanych (mężczyźni i kobiety w wieku od 20 do <65 lat), o wskaźniku masy ciała ≥24 i <30 kg/m2, przypisano losowo do dwóch grup. Pacjenci albo przyjmowali w każdej grupie jedną kapsułkę placebo, albo kapsułkę aktywną, zawierającą 150 mg ekstraktu z imbiru, jeden raz dziennie przez okres 12 tygodni. Pierwszorzędowym punktem końcowym obserwacji było zmniejszenie powierzchni tłuszczu trzewnego, co określono za pomocą tomografii komputerowej. Natomiast kluczowymi, obserwowanymi efektami wtórnymi suplementacji były: redukcja podskórnej tkanki tłuszczowej i całkowitej powierzchni tłuszczu. Przeprowadzono również analizę podgrup osób zdrowych bez dyslipidemii, nadciśnienia lub hiperglikemii, czyli powikłań zdrowotnych, związanych z nadwagą i otyłością. Oceniono przy tym też bezpieczeństwo spożycia ekstraktu z czarnego imbiru.
W porównaniu z grupą placebo, aktywna grupa ekstraktu z czarnego imbiru wykazywała znaczące zmniejszenie powierzchni tłuszczu w jamie brzusznej (tłuszczu trzewnego, podskórnego i całkowitego) oraz poziomu triglicerydów krwi, po 12 tygodniach kontynuowania eksperymentu. Analizy podgrup wykazały znaczące zmniejszenie powierzchni tłuszczu brzusznego i poziomów triglicerydów również u osób zdrowych, w porównaniu z grupą placebo, po 12 tygodniach przyjmowania ekstraktu z czarnego imbiru. W żadnej z grup nie obserwowano niepożądanych efektów działania, związanych ze spożyciem ekstraktu z czarnego imbiru, lub istotnych klinicznie, nieprawidłowych zmian parametrów fizycznych, biochemicznych czy hematologicznych, ani w wynikach analizy moczu, ani we wnioskach z wywiadu medycznego.
Ostateczna konkluzja autorów była więc taka, że codzienne spożywanie ekstraktu z czarnego imbiru redukuje w bezpieczny sposób tkankę tłuszczową, szczególnie brzuszną, u pacjentów z nadwagą i otyłością.
