Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: czarny imbir, polimetoksyflawony, kinaza AMPK, kinaza mTOR, redukcja tkanki tłuszczowej, przyrost masy i siły mięśni.
Czarny imbir to środek spożywczy, który wzbudza ostatnio żywe zainteresowanie osób dbających o sylwetkę i sportowców, szczególnie tych z dyscyplin sylwetkowych. Jest rośliną blisko spokrewnioną z popularnym imbirem, szeroko rozpowszechnioną w tropikalnej Azji, znaną naukowcom jako Kaempferia parviflora, a przez Azjatów nazywaną „czarną kurkumą” lub właśnie „czarnym imbirem”. Zainteresowanie to jest oczywiście efektem upowszechnienia danych napływających z badań naukowych, w których eksperymentowano z czarnym imbirem jako środkiem redukującym tkankę tłuszczową i stymulującym hipertrofię mięśni.
Otóż przykładowo w niedawno wykonanym eksperymencie (Lee, 2018) testowano wpływ jego ekstraktu na otyłe myszy. W otyłości bowiem, jak wiadomo, dochodzi do wzrostu masy tłuszczowej organizmu, przy jednoczesnym spadku masy i siły mięśni. Naukowcy pozwolili wszystkim gryzoniom objadać się do woli, tyle że myszy z grup eksperymentalnych, w odróżnieniu od grupy kontrolnej, otrzymywały dodatek ekstraktu z czarnego imbiru – albo w dawce odpowiadającej 1, albo 2 g dziennie po przeliczeniu na ludzi.
W tej sytuacji, w porównaniu z grupą kontrolną, ekstrakt z czarnego imbiru istotnie zmniejszał masę ciała, objętość tłuszczu i masę tłuszczu, nie wywierając przy tym wpływu na apetyt. Hamował też ekspresję czynników transkrypcyjnych i enzymów odpowiedzialnych za rozwój tkanki tłuszczowej oraz produkcję i gromadzenie tłuszczu, a efekty te wywierał poprzez zwiększanie aktywności kinazy białkowej aktywowanej AMP (AMPK) w tkance tłuszczowej. W przeciwieństwie do tego, znacznie zwiększył rozmiar włókien mięśniowych, objętość mięśni (o ok. 60%) i masę mięśniową (o ok. 23%), co powodowało poprawę funkcji mięśni, takich jak wytrzymałość (ponad 3-krotna poprawa) i siła uścisku (poprawa o ok. 20%). Natomiast na poziomie molekularnym ekstrakt z czarnego imbiru aktywował szlak kinazy mTOR (prawie 2-krotny wzrost aktywności) – enzymu będącego kluczowym regulatorem syntezy białek w mięśniach szkieletowych.
Jak widać, ekstrakt z czarnego imbiru wykazuje działanie odchudzające u zwierząt. Ponieważ jednak żadne badania kliniczne nie oceniały wcześniej wpływu ekstraktu z czarnego imbiru na otyłość u ludzi, w kolejnym eksperymencie (Yoshino, 2018) zbadano jego wpływ na redukcję tłuszczu u japońskich pacjentów z nadwagą i otyłością. Przeprowadzono 12-tygodniowe, jednoośrodkowe, randomizowane, kontrolowane placebo badanie kliniczne z podwójnie ślepą próbą. Siedemdziesięciu sześciu badanych (mężczyźni i kobiety w wieku od 20 do <65 lat), o wskaźniku masy ciała ≥24 i <30 kg/m2, przypisano losowo do dwóch grup. Pacjenci albo przyjmowali w każdej grupie jedną kapsułkę placebo, albo kapsułkę aktywną, zawierającą 150 mg ekstraktu z imbiru, jeden raz dziennie przez okres 12 tygodni. Pierwszorzędowym punktem końcowym obserwacji było zmniejszenie powierzchni tłuszczu trzewnego, co określono za pomocą tomografii komputerowej. Natomiast kluczowymi, obserwowanymi efektami wtórnymi suplementacji były: redukcja podskórnej tkanki tłuszczowej i całkowitej powierzchni tłuszczu. Przeprowadzono również analizę podgrup osób zdrowych bez dyslipidemii, nadciśnienia lub hiperglikemii, czyli powikłań zdrowotnych, związanych z nadwagą i otyłością. Oceniono przy tym też bezpieczeństwo spożycia ekstraktu z czarnego imbiru.
W porównaniu z grupą placebo, aktywna grupa ekstraktu z czarnego imbiru wykazywała znaczące zmniejszenie powierzchni tłuszczu w jamie brzusznej (tłuszczu trzewnego, podskórnego i całkowitego) oraz poziomu triglicerydów krwi, po 12 tygodniach kontynuowania eksperymentu. Analizy podgrup wykazały znaczące zmniejszenie powierzchni tłuszczu brzusznego i poziomów triglicerydów również u osób zdrowych, w porównaniu z grupą placebo, po 12 tygodniach przyjmowania ekstraktu z czarnego imbiru. W żadnej z grup nie obserwowano niepożądanych efektów działania, związanych ze spożyciem ekstraktu z czarnego imbiru, lub istotnych klinicznie, nieprawidłowych zmian parametrów fizycznych, biochemicznych czy hematologicznych, ani w wynikach analizy moczu, ani we wnioskach z wywiadu medycznego.
Ostateczna konkluzja autorów była więc taka, że codzienne spożywanie ekstraktu z czarnego imbiru redukuje w bezpieczny sposób tkankę tłuszczową, szczególnie brzuszną, u pacjentów z nadwagą i otyłością.
Podobnie wcześniejsze doświadczenia z udziałem ludzi wykonane pod rygorem badań klinicznych wskazywały, że ekstrakt z czarnego imbiru wpływa wyraźnie dodatnio na sprawność fizyczną, a mianowicie na siłę chwytu, siłę mięśni nóg, równowagę, wytrzymałość i aktywność lokomotoryczną sportowców oraz starszych, ogólnie zdrowych osób. Przykładowo do jednego z tych badań zrekrutowano 24 zdrowych ochotników, gdzie każdy ochotnik zażywał raz dziennie, przez 4 tygodnie, jedną kapsułkę zawierającą 100 mg ekstraktu z czarnego imbiru lub taką samą ilość placebo. Zarówno przed rozpoczęciem suplementacji, jak też pod koniec okresu suplementacyjnego, przeprowadzono testy sprawności fizycznej, które pozwoliły ocenić, że – w porównaniu z grupą placebo – grupa czarnego imbiru poprawiła ponad 7.5-krotnie aktywność lokomotoryczną swoich mięśni, ponad 4-krotnie wytrzymałość mięśniową, ponad 3.5-krotnie siłę mięśni nóg oraz (uwaga!) ponad 10-krotnie siłę mięśni rąk (Wattanathorn, 2012; Promthep, 2015; Kazuya, 2016).
Te niewątpliwe sukcesy zachęciły naukowców do dalszych badań nad czarnym imbirem, m.in. w kontekście wpływu jego składników aktywnych na masę naszych mięśni. Czarny imbir jest bowiem bogatym źródłem flawonoidów, o szczególnie wysokiej zawartości polimetoksyflawonów – najwyższej spośród wszystkich surowców flawonoidowych. Dlatego też w jednym z najnowszych badań (Ono, 2019), w fazie eksperymentu prowadzonej poza żywym organizmem, zaobserwowano, że dodatek do podłoża hodowlanego mieszanki najaktywniejszych flawonoidów czarnego imbiru zwiększa o ok. 30% wymiary formujących się włókien mięśniowych, w porównaniu z hodowlami komórkowymi, utrzymywanymi na podłożu bez dodatku flawonoidów imbirowych. Chociaż najaktywniejszy związek z tej grupy zwiększał wymiary formujących się włókien mięśniowych aż o 40%. Jak dowiedziono w wyniku wnikliwszych badań molekularnych, wzrost wymiarów formujących się włókien mięśniowych był efektem zdolności flawonoidów imbirowych do promocji syntezy białek mięśniowych na drodze wzrostu wewnątrzkomórkowego stężenia jonów wapniowych.
Natomiast w fazie eksperymentu prowadzonej w warunkach życiowych odnotowano, że – w porównaniu z grupą kontrolną – podawanie doustne mieszaniny złożonej z czterech najaktywniejszych flawonoidów imbirowych spowodowało wzrost wielkości i masy mięśni u myszy z oznakami przedwczesnego starzenia się organizmu.
Jeżeli więc ktoś – czy to sportowiec, czy amator – stawia sobie za główny cel treningowy posągową sylwetkę, czyli muskularną i pozbawioną tłuszczu, wręcz rutynowym uzupełnieniem jego codziennej diety powinien się stać czarny imbir.
