Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: : diosmina, hesperydyna, flawonoidy, cholesterol LDL, cholesterol HDL, utleniony cholesterol oxLDL, równowaga oksydacyjno-antyoksydacyjna, blaszka miażdżycowa, miażdżyca tętnic
Każdy zainteresowany problematyką zdrowotną zazwyczaj wie, że w ludzkim organizmie występują dwie zasadnicze frakcje cholesterolu, znane jako lipoproteina o niskiej gęstości (LDL) i lipoproteina o wysokiej gęstości (HDL). Pierwsza frakcja nazywana jest złym, podczas gdy druga dobrym cholesterolem. Jako substancja tłuszczowa cholesterol nie rozpuszcza się bowiem w wodzie, w związku z czym jego transportem we krwi zajmują się specjalne, wiążące go cząsteczki, zbudowane z tłuszczów i białek, czyli właśnie lipoproteiny.
Frakcja LDL nazywana jest z tego powodu złym cholesterolem, że nazbyt wysokie jej stężenie w krwiobiegu sprzyja rozwojowi miażdżycy. Główną siłą sprawczą rozwoju miażdżycy jest bowiem utleniona frakcja złego cholesterolu, opatrzona symbolem oxLDL, która przekształca komórki odpornościowe (makrofagi) w tzw. komórki piankowate, będące zasadniczym składnikiem blaszki miażdżycowej, zawężającej lub nawet zamykającej światło naczyń krwionośnych.
Zupełnie inaczej mają się sprawy w przypadku cholesterolu HDL. Otóż badania kliniczne i epidemiologiczne potwierdzają występowanie odwrotnej korelacji pomiędzy stężeniem frakcji HDL a ryzykiem rozwoju miażdżycy. Im wyższy więc poziom lipoprotein o wysokiej gęstości, tym mniejsze prawdopodobieństwo pojawienia się zmian miażdżycowych. Przeciwmiażdżycowa aktywność frakcji HDL wynika z jej roli w transporcie cholesterolu, polegającej na przenoszeniu cholesterolu od ścian tętnic i tkanek obwodowych do wątroby, która zużywa go na produkcję kwasów żółciowych, a także z właściwości przeciwzapalnych i antyoksydacyjnych, hamujących wytwarzanie miażdżycorodnej frakcji utlenionego cholesterolu oxLDL. W profilaktyce miażdżycy należy więc dążyć do tego, aby stężenie frakcji HDL w krwiobiegu było jak najwyższe.
Flawonoidy to grupa naturalnych związków fenolowych, występujących w roślinach i powszechnie spożywanych przez ludzi. Pochodzące ze spożywanych owoców i warzyw flawonoidy mają wiele biologicznych i farmakologicznych kierunków działania, takich jak hamowanie aktywności różnych enzymów, wychwytywanie wolnych rodników tlenowych, działanie przeciwzapalne i antyestrogenowe, a także hamujące rozwój różnego typu nowotworów. Jak wynika z wielu szerokich badań epidemiologicznych, długoterminowe przyjmowanie flawonoidów z diety zmniejsza częstotliwość występowania choroby niedokrwiennej serca oraz śmiertelność z powodu przebiegu tego schorzenia, czyli stanowi skuteczną profilaktykę choroby niedokrwiennej serca. Wielu badaczy wiąże aktywność zdrowotną flawonoidów głównie z ich właściwościami przeciwutleniającymi i rozszerzającymi naczynia krwionośne. Z drugiej strony sugerowano również, że flawonoidy działają przeciwmiażdżycowo, głównie poprzez hamowanie różnych etapów patogenezy tworzenia blaszki miażdżycowej.
Izolowana z owoców cytrusowych, oczyszczona i mikronizowana frakcja flawonoidów, zawierająca 90-96% diosminy i 4-10% hesperydyny, jest znana jako silny środek naczyniowy, od dawna stosowany w profilaktyce i leczeniu przewlekłych chorób żylnych. Diosmina zwiększa napięcie żylne, poprawia drenaż limfatyczny, redukuje komórki tuczne, hamuje aktywację leukocytów, hamuje wydzielanie prostaglandyn, zmniejsza reakcję zapalną, hamuje syntezę wolnych rodników tlenowych i działa jako wymiatacz tych rodników; ostatecznie zmniejsza więc przepuszczalność i zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych.
Dlatego w przeprowadzonym swojego czasu badaniu (Yasim, 2010), jego autorzy obrali sobie za cel zbadanie wpływu leczenia skojarzonego diosminą i hesperydyną na profil lipidowy i układ oksydacyjno-antyoksydacyjny szczurów karmionych przez 3 miesiące dietą o wysokiej zawartości cholesterolu. Podczas gdy szczury z grupy pierwszej, kontrolnej, były karmione standardową karmą, szczury z grupy drugiej i trzeciej otrzymywały dietę wysokocholesterolową, z tym że w ostatniej grupie wzbogaconą o kompleks diosminy z hesperydyną, w dawce dobowej odpowiadającej 1000 mg po przeliczeniu na ludzi. Po okresie badania zmierzono u zwierząt poziomy cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, cholesterolu HDL, dialdehydu malonowego (markera stresu oksydacyjnego) oraz peroksydazy glutationowej (GPX) i dysmutazy ponadtlenkowej (SOD) – podstawowych enzymów antyoksydacyjnych organizmu.
Jak stwierdzono na podstawie uzyskanych wyników, dzięki leczeniu szczurów karmionych dietą z wysokim udziałem cholesterolu kombinacją diosminy i hesperydyny, poziomy cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i trójglicerydów obniżyły się w nieznaczny sposób, ale co ciekawe, znacznie wzrosły poziomy cholesterolu HDL. Znacznie wzrosły również poziomy GPX i SOD, co dowiodło, że diosmina ma silne właściwości antyoksydacyjne. I rzeczywiście, albowiem w odpowiedzi na dietę wysokocholesterolową stwierdzono wzrost poziomu dialdehydu malonowego, odnotowując jednocześnie jego spadek na skutek dodania do diety wysokocholesterolowej kombinacji diosminy z hesperydyną.
W podsumowaniu tego badania możemy przeczytać, że podawanie diosminy z hesperydyną szczurom karmionym dietą o wysokiej zawartości cholesterolu znacznie zwiększyło poziom frakcji cholesterolu HDL. Nastąpiły też pozytywne zmiany w równowadze oksydacyjno-antyoksydacyjnej na skutek podawania diosminy z hesperydyną, o których zaświadczały zwiększone poziomy antyoksydacyjnych enzymów GPX i SOD. Suplementacja diosminy z hesperydyną może więc hamować rozwój miażdżycy tętnic, poprzez zwiększenie poziomu cholesterolu HDL oraz wzmocnienie bariery antyoksydacyjnej organizmu.
