Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: diosmina, wątroba, alkohol etylowy, aldehyd octowy, wolne rodniki tlenowe, reaktywne formy tlenu i azotu, stres oksydacyjny, stan zapalny
Jak uważają specjaliści, alkoholowe choroby wątroby są obecnie największym wyzwaniem zdrowotnym dla służb medycznych całego świata. Pomimo społecznej akceptacji, spożywanie etanolu może prowadzić do różnych chorób alkoholowych, m.in. chorób wątroby, począwszy od stłuszczeniowego zapalenia i marskości wątroby, poprzez choroby serca, choroby neurodegeneracyjne, udar mózgu, choroby układu oddechowego, cukrzycę i choroby kości, kończąc na różnych postaciach raka, w tym raku wątroby, który może rozwijać się w efekcie przewlekłego spożywaniu alkoholu i przyczyniać się do wysokiej zachorowalności i śmiertelności związanej z alkoholizmem.
Etanol jest relatywnie łagodnym środkiem toksycznym, a jego toksyczność zależna jest głównie od jego metabolitów. Natomiast głównym celem toksycznej aktywności etanolu jest wątroba, ponieważ jest głównym narządem prowadzącym metabolizm etanolu. W wątrobie etanol jest metabolizowany do wysoce toksycznego metabolitu – aldehydu octowego, który oddziałuje z makrocząsteczkami komórkowymi – lipidami i białkami, więc – obok zmiany aktywności wielu enzymów, które są białkami – powoduje liczne uszkodzenia lipidów błon biologicznych.
Metabolizm etanolu jest związany jednocześnie z wytwarzaniem wolnych rodników tlenowych, co prowadzi w konsekwencji do rozwoju stresu oksydacyjnego. A jak wykazano w badaniach, stres oksydacyjny odgrywa kluczową rolę w patogenezie uszkodzenia wątroby powodowanego etanolem. Stres oksydacyjny, powodowany etanolem, jest związany z wytwarzaniem reaktywnych form tlenu i azotu, które zaburzają równowagę pomiędzy stężeniami cząsteczek pro- i antyoksydacyjnych w tkankach wątrobowych.
Diosmina to naturalny glikozyd flawonowy, czyli związek z grupy flawonoidów, występujący obficie w owocni różnych gatunków owoców cytrusowych. Diosmina wykazuje różne kierunki aktywności biologicznej, w tym działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe i przeciwnowotworowe. Jednakże przede wszystkim w licznych badaniach dowiedziono, że diosmina zwiększa napięcie żylne, poprawia drenaż limfatyczny, zmniejsza nadmierną przepuszczalność naczyń włosowatych i uwalnianie mediatorów stanu zapalnego, z uwagi na co jest obecnie powszechnie stosowanym środkiem przeciwko problemom naczyniowym, szczególnie w przypadku żylaków podudzi i żylaków odbytu, czyli hemoroidów.
Dlatego też, z uwagi na tę wielokierunkową aktywność diosminy, przeprowadzone swojego czasu badanie (Tahir, 2013) zostało zaprojektowane tak, aby było w stanie ocenić skuteczności diosminy w przeciwdziałaniu hepatotoksyczności etanolu na drodze modulowania różnych mechanizmów, w tym aktywności enzymów metabolizujących etanol, produkcji wolnych rodników tlenowych, równowagi w statusie pro- i antyoksydantów, oksydacyjnych uszkodzeń lipidów błonowych, aktywacji czynników transkrypcyjnych i poziomu markerów zapalnych, związanych z uszkodzeniem wątroby powodowanym przez etanol.
Tak więc w badaniu tym podzielono trzydzieści samic szczurów na pięć grup, po sześć zwierząt w każdej grupie. Grupę I pozostawiono jako kontrolę, natomiast grupy II, III i IV traktowano etanolem przez 28 dni. Z tym, że przed podaniem etanolu, zwierzętom w grupach III i IV podawano diosminę w dawce 700 i 1400 mg, po przeliczeniu na wagę przeciętnego człowieka.
I jak podsumowali autorzy uzyskane przez siebie rezultaty, wyniki niniejszego badania pozwalają nam stwierdzić, że diosmina łagodzi alkoholowe uszkodzenia wątroby poprzez modulację szlaku metabolizmu etanolu oraz hamownie stresu oksydacyjnego i stanu zapalnego, a tym samym może stanowić nową strategię ochronny wątroby przed chorobami powodowanymi spożywaniem alkoholu.
