Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: siarkowodór, N-acetylocysteina, odmładzanie komórek, śródbłonek naczyniowy.
Jakiś czas temu naukowcy zostali zaskoczeni faktem, że taki prosty związek, jak produkowany w naszym organizmie gaz – tlenek azotu (NO), pełni w tkankach funkcję cząsteczki sygnałowej, podobnej do hormonu. Od tamtej pory zaczęli inaczej patrzeć na wytwarzane przez nas gazy i sprawdzać, czy również inne tego typu molekuły nie są aby równie silnie zaangażowane w procesy życiowe, przebiegające w naszych tkankach. Niektóre zespoły naukowe wzięły np. na cel gaz znany ze swego nieprzyjemnego zapachu, czyli siarkowodór (H2S).
Dzięki temu – za pomocą nowych związków uwalniających w tkankach siarkowodór, uzyskanych przez specjalistów z University of Exeter – udało się im odwrócić proces starzenia się komórek (Latorre, 2018). Konkretnie chodziło tutaj o komórki śródbłonka wyściełającego wnętrze i odpowiadającego za elastyczność i ogólnie dobry stan naczyń krwionośnych. W efekcie odpowiednio zaplanowanych eksperymentów, naukowcom udało się aż o 50% zmniejszyć liczbę komórek, które przestały się dzielić z powodu zaawansowanego wieku biologicznego. Jak się okazało, wszystkie te nowe środki terapeutyczne, uwalniające siarkowodór, wpływały na tzw. czynniki splicingowe, odgrywające kluczową rolę w zmianie zachowania się komórek wchodzących w biologiczny wiek starczy. Pod wpływem każdego z tych trzech środków liczba starych komórek spadła o 40–50%. Wszystkie te związki dostarczały niewielkich ilości siarkowodoru do mitochondriów, w których cząsteczki gazu wspomagały produkcję energii potrzebnej do przetrwania komórek i uzyskania lepszej kondycji komórkowej.
Członkowie zespołu badawczego wyjaśniali:
„Wiele chorób można opisać jako wynik przyspieszonego procesu starzenia się komórek. Utrzymanie mitochondriów w zdrowiu pomaga zapobiegać chorobom lub powstrzymać proces chorobowy. Tutaj chodzi zarówno o długość, jak też i jakość życia, nie tylko o jego przedłużanie”.
Czy jednak, aby powstrzymywać procesy starzenia się organizmu, musimy czekać, aż nowo uzyskane środki przejdą długotrwałe i uciążliwe procedury legislacyjne, nim w końcu zagoszczą na aptecznej półce? Zdecydowanie – nie! Już bowiem dzisiaj naukowcy znają przynajmniej kilka naturalnych molekuł, które są zdolne uwalniać siarkowodór w tkankach po przedostaniu się do organizmu. Należą do nich m.in. składniki czosnku oraz aminokwasy siarkowe, pochodzące głownie z białek pokarmowych, takie jak np. cysteina (Zhao, 2014). Pierwsze skrzypce gra tutaj jednak N-acetylocysteina (NAC), która jest formą cysteiny o najwyższej dostępności biologicznej i której właściwości cytoprotekcyjne (ochronne względem komórek) są właśnie efektem, jak się ostatnio okazało (Ezerina, 2018), uwalniania przez NAC siarkowodoru w naszych tkankach.
