Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: kolagen, bierne elementy aparatu ruchu, mięśnie, beztłuszczowa masa ciała, tłuszczowa masa ciała, siła mięśni.
Zapewne wszyscy wiemy, że kolagen to specyficzne białko tkanki łącznej, odpowiadające za wytrzymałość mechaniczną biernych elementów aparatu ruchu, takich jak kości, ścięgna, więzadła, powięzi i stawy. Pod nazwą „kolagen” znamy również suplementy diety, które albo są oparte o hydrolizaty tego białka, albo jego całe naturalne cząsteczki, i służą wspomaganiu regeneracji biernych elementów aparatu ruchu. Takie suplementy, jak wiemy, przynoszą korzyści ludziom z problemami stawowymi oraz osobom aktywnym fizycznie i sportowcom wyczynowym, które permanentnie przeciążają ciężkimi treningami swój aparat ruchu. Najciekawszy wydaje się jednak fakt, że – jak pokazują badania ostatnich lat – wspomaganie z użyciem suplementów kolagenowych niesie korzyści nie tylko dla biernych, ale również czynnych elementów aparatu ruchu, czyli dla naszych mięśni.
Celem jednej z tych prac (Zdzieblik, 2015) była ocena wpływu powysiłkowej suplementacji białka peptydami kolagenowymi w porównaniu z placebo na masę mięśniową i funkcję mięśni po treningu oporowym u osób starszych z sarkopenią, czyli zanikiem mięśni związanym z przebiegiem procesu starzenia się organizmu.
W sumie pięćdziesięciu trzech mężczyzn (średnia wieku 72 lata) z sarkopenią ukończyło to randomizowane badanie z podwójnie ślepą próbą, kontrolowane placebo. Wszyscy uczestnicy przeszli 12-tygodniowy program treningu oporowego z instruktorem (trzy sesje w tygodniu), albo będąc przy tym wspomagani peptydami kolagenowymi (grupa terapeutyczna – TG), albo krzemionką jako nieaktywnym placebo (grupa placebo – PG). Masę beztłuszczową (FFM), masę tłuszczową (FM) i masę kostną (BM) ciała ochotników zmierzono tutaj przed i po interwencji za pomocą absorpcjometrii rentgenowskiej o podwójnej energii. Wyznaczono też siłę izokinetyczną (IQS) mięśnia czworogłowego uda prawej nogi oraz kontrolę czuciowo-ruchową (SMC) za pomocą standaryzowanego testu stabilizacji jednej nogi. Po zakończeniu programu szkoleniowego wszyscy badani wykazywali istotnie wyższe poziomy FFM, BM, IQS i SMC, przy istotnie niższym poziomie FM. Jednak efekt te były istotnie wyraźniejsze u osób otrzymujących peptydy kolagenowe: FFM (TG +4,2 kg/PG +2,9 kg); IQS (TG +16,5 Nm /PG +7,3 Nm); i FM (TG –5,4 kg/PG –3,5 kg).
Zdaniem autorów badania, uzyskane przez nich dane pokazały, że – w porównaniu z placebo – suplementacja peptydem kolagenowym w połączeniu z treningiem oporowym dodatkowo poprawia skład ciała, poprzez zwiększenie siły mięśni i beztłuszczowej masy ciała (masy mięśniowej) oraz utratę tłuszczowej masy ciała.
Natomiast celem kolejnej pracy (Oertzen-Hagemann, 2019) było zbadanie, czy suplementacja peptydem kolagenowym w połączeniu z treningiem oporowym wpływa na skład białkowy mięśni szkieletowych.
U dwudziestu pięciu młodych mężczyzn (średnia wieku 24 lata) wykonano pomiary składu ciała i siły mięśni oraz biopsje mięśnia obszernego bocznego uda przed i po 12-tygodniowej interwencji szkoleniowej. W podwójnie ślepej próbie uczestnicy spożywali codziennie 15 g określonych peptydów kolagenowych (COL) lub niekaloryczne placebo (PLA), w okresie 60 minut po zakończeniu sesji treningowej. Trening hipertrofii całego ciała był wykonywany trzy razy w tygodniu i obejmował cztery ćwiczenia ze sztangą. Analizę proteomu mięśnia przeprowadzono za pomocą tandemowej spektrometrii masowej chromatografii cieczowej (LC-MS/MS). Ogólna i beztłuszczowa masa ciała wzrosły znacząco w grupie COL, w porównaniu z grupą PLA, podczas gdy nie wykryto różnic w tłuszczowej masie ciała między obiema grupami. Obie grupy poprawiły poziomy siły, z nieco wyższym wzrostem w grupie COL, w porównaniu z grupą PLA. W mięśniach grupy COL odnotowano wzrost objętości 221 białek. W przeciwieństwie do tego, tylko 44 białka wykazały wyższą objętość w grupie PLA. W przeciwieństwie do grupy PLA, podwyższone białka w grupie COL były głównie związane z elementami kurczliwymi włókien mięśniowych.
Podsumowując, autorzy stwierdzili, że trening oporowy w połączeniu z suplementacją peptydem kolagenowym powoduje wyraźniejszy wzrost ogólniej masy ciała, beztłuszczowej masy ciała oraz siły mięśni, aniżeli sam trening oporowy. W grupie COL doszło też do aktywacji większej liczby białek, z których większość była związana z elementami kurczliwymi włókien mięśniowych.
