Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: kurkumina, niedotlenienie, hipertrofia, atrofia, miogeneza, białka mięśniowe, włókna mięśniowe, tężyzna fizyczna.
Krótkotrwałe niedotlenienie mięśni podczas wysiłku inicjuje stres metaboliczny, sprzyjający ich hipertrofii. Im większe to krótkotrwałe niedotlenienie i większe związane z nim, metaboliczne zestresowanie włókien mięśniowych, tym większy przyrost masy mięśniowej, którą to prawdę potwierdza bardzo wysoka efektywność treningów z użyciem opasek uciskowych. Przedłużające się lub długotrwałe niedotlenienie działa już jednak zupełnie odwrotnie – prowadzi do atrofii mięśni, czyli ich zaniku. Z efektem takim mamy do czynienia np. w chorobach układu oddechowego i układu krążenia, a także podczas przebywania na bardzo dużych wysokościach. Atrofia mięśni związana z niedotlenieniem może stwarzać problemy wspinaczom wysokogórskim oraz sportowcom trenującym lub startującym na dużych wysokościach. Trening wysokogórski lub każdy inny, przeprowadzany przy niskim komforcie tlenowym (np. z użyciem specjalnej maski), ma za zadanie poprawiać kondycję sportowca. Jednak atrofia mięśni, ze zrozumiałych względów, może być jego poważnym ograniczeniem, szczególnie w dyscyplinach wytrzymałościowo-siłowych, takich jak np. sporty walki. Mamy jednak w tej sprawie bardzo pomyślne wieści, za sprawą najświeższego badania, którego wyniki opublikowano w styczniowym numerze czasopisma Biochimie na rok 2019.
Otóż w badaniu tym (Chaudhary, 2019) naukowcy skupili się na kurkuminie jako na środku potencjalnie zapobiegającym rozwojowi atrofii mięśni związanej z długotrwałym niedotlenieniem organizmu (w tym miejscu warto jedynie zauważyć, że kurkumina doczekała się już znacznej liczby badań dowodzących jej dobroczynnego wpływu na mięśnie). Badacze poddawali tutaj przez 2 tygodnie szczury symulowanemu niedotlenieniu wysokościowemu w komorze dekompresyjnej, podając części z nich doustnie kurkuminę w dawce odpowiadającej mniej więcej 1200 mg po przeliczeniu na ludzi, kontrolując efekty terapeutyczne w odniesieniu do gryzoni utrzymywanych w normalnych warunkach tlenowych, wspomaganych lub nie wspomaganych kurkuminą.
W efekcie prowadzenia tej procedury badawczej, naukowcy (co niezwykle interesujące) przede wszystkim zaobserwowali, że długotrwałe niedotlenienie zamiast poprawić, pogorszyło kondycję zwierząt, skracając czas ich biegu do wyczerpania o ok. 30% w porównaniu z gryzoniami z grup kontrolnych. Natomiast kurkumina sprawdziła się tutaj znakomicie, poprawiając czas biegu do wyczerpania niedotlenionych szczurów o 30%.
W badaniu wyjaśniono, że przyczyną osłabienia kondycji w warunkach niedotlenienia jest bez wątpienia wzmożona degradacja białek mięśniowych prowadząca do znacznego ich ubytku, która to strata u niedotlenionych szczurów, w porównaniu z grupami kontrolnymi, wyniosła ok. 30%. I również tutaj kurkumina sprawdziła się znakomicie, zwiększając zawartość białek w mięśniach niedotlenionych szczurów o ok. 20%.
Badanie to jednocześnie pokazało, że skutkiem długotrwałego niedotlenienia jest też drastyczne hamowanie procesu miogenezy odpowiadającego za wytwarzanie włókien mięśniowych, którego tempo spada wtedy ponad 3-krotnie w porównaniu z prawidłowymi warunkami tlenowymi. Jednakże kurkumina jest zdolna całkowicie odwrócić ten trend, albowiem jej podawanie zwiększa ponad 3-krotnie tempo miogenezy w warunkach długotrwałego niedotlenienia.
Ostatecznie więc, podsumowując wyniki swojego badania, autorzy napisali, że zwiększona liczba włókien mięśniowych i zmniejszony rozpad białek mięśni po podaniu kurkuminy prowadzą do zwiększenia masy mięśniowej w warunkach długotrwałego niedotlenienia, co powoduje poprawę tężyzny fizycznej szczurów.
