Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: Lactobacillus reuteri, Helicobacter pylori, ureaza, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.
Wiodącym problemem zdrowotnym ludzkiej populacji, dotyczącym naszego przewodu pokarmowego, jest zakażenie Helicobacter pylori. A to z tego powodu, że bakteria ta, jak szacują specjaliści, odpowiada za ponad 90% przypadków występowania wrzodów dwunastnicy i około 70% wrzodów żołądka. W Polsce zakażonych jest tą bakterią podobno większość dorosłych i około 30% dzieci.
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy charakteryzowana jest jako obecność wrzodów trawiennych, czyli ubytków w błonie śluzowej żołądka i/lub dwunastnicy. Najczęstszym, głównym objawem jest ból w nadbrzuszu, jednak czasami przebieg tego schorzenia może być skąpoobjawowy lub nawet całkiem bezobjawowy, a niekiedy jego objawy są bardzo mało charakterystyczne. W leczeniu choroby wrzodowej główną rolę odgrywa farmakoterapia zakażenia Helicobacter pylori za pomocą zestawów odpowiednich antybiotyków.
Antybiotykoterapia Helicobacter pylori może być jednak czasami nieskuteczna, co może z jednej strony wynikać z narastającej antybiotykoodporności szczepów tej bakterii, z drugiej zaś skutków ubocznych standardowego postępowania terapeutycznego, które bywa przerywane ze względu na niepożądane efekty działania antybiotyków. Jak jednak wykazano, suplementacja Lactobacillus reuteri poprawia tolerancję antybiotykoterapii poprzez zapobieganie wyjałowienia przewodu pokarmowego w trakcie jej przebiegu, a przy tym wykazuje właściwość hamowania namnażanie się Helicobacter pylori.
Lactobacillus reuteri jest szczepem bakterii probiotycznych. Ogólnie probiotykami nazywane są żywe kultury pożytecznych drobnoustrojów, wnikające wraz z pożywieniem do organizmu i kolonizujące nasz przewód pokarmowy. W ten sposób probiotyki wykształcają fizjologicznie korzystny ekosystem mikroflory jelitowej, nazywanej wymiennie mikrobiomem lub mikrobiotą.
Jak się okazuje, Lactobacillus reuteri wykazują zdolność blokowania wiązania Helicobacter pylori z receptorami komórkowymi i hamowania kolonizacji przewodu pokarmowego, szczególnie na wczesnym etapie zakażenia (Mukai, 2002).
Relatywnie już dosyć dawno przeprowadzono badanie (Lionetti, 2006), którego celem było sprawdzenie, czy Lactobacillus reuteri może zahamować lub zminimalizować skutki uboczne ze strony przewodu pokarmowego antybiotykoterapii Helicobacter pylori. Do badania zakwalifikowano 40-tu zakażonych młodych pacjentów (średnia wieku ok. 12 lat), których poddano 10-dniowemu standardowemu leczeniu antybiotykami. Badanych podzielono przy tym na dwie grupy, w których albo podawano im dodatkowo przez 20 dni nieaktywne placebo, albo suplement Lactobacillus reuteri. W ten sposób wykazano, że w grupie suplementacyjnej podczas i po antybiotykoterapii występowało znacznie mniej niekorzystnych objawów ze strony przewodu pokarmowego, a także, że miały one znacznie mniej nasilony charakter, aniżeli u dzieci z grupy placebo.
W zakażeniu Helicobacter pylori i rozwoju owrzodzenia żołądka wiodącą rolę odgrywa wytwarzany przez te bakterie enzym – ureaza, który zmniejsza kwasowość soku żołądkowego, umożliwiając tym drobnoustrojom przeżycie w jego środowisku. Dlatego też w kolejnym badaniu (Imase, 2007) przeanalizowano wpływ suplementacji Lactobacillus reuteri na hamowanie aktywności tego enzymu ocenianej za pomocą specjalnego testu ureazowego. W badaniu tym uczestniczyli pacjenci dorośli, zakażeni Helicobacter pylori, podczas gdy grupę kontrolną tworzyło 40-tu zdrowych ochotników. Pacjentów podzielono losowo na grupy, gdzie w pierwszej grupie podawano Lactobacillus reuteri przez 4 tygodnie, a przez kolejne 4 tygodnie placebo, w drugiej zastosowano procedurę odwrotną, zaś w trzeciej podawano tylko i wyłącznie nieaktywne placebo. Natomiast zdrowym ochotnikom z grupy kontrolnej podawano przez 8 tygodni tylko i wyłącznie suplement Lactobacillus reuteri. Jak tym sposobem dowiedziono, suplementacja Lactobacillus reuteri skutkuje obniżeniem natężenia zakażenia Helicobacter pylori, powiązanym ze znacznym hamowaniem aktywności enzymu ureazy. Ostatecznie autorzy tego badania wnioskowali, że suplement Lactobacillus reuteri może być stosowany w celu zapobiegania pojawienia się objawów u osób z bezobjawowym zakażeniem Helicobacter pylori oraz znoszenia objawów u pacjentów zakażonych, u których antybiotykoterapia nie przyniosła oczekiwanych, satysfakcjonujących rezultatów.
W jeszcze jednym, chronologicznie późniejszym badaniu (Francavilla, 2008) podobnie sprawdzano, czy suplementacja Lactobacillus reuteri jest w stanie przyczynić się do zmniejszenia ciężaru zakażenia Helicobacter pylori. Badaniem tym objęto 40-tu dorosłych, zakażonych pacjentów, którym albo podawano przez 4 tygodnie suplement Lactobacillus reuteri, albo nieaktywne placebo. Wszystkich pacjentów poddano przy tym badaniom endoskopowym, badaniom stolca na obecność antygenów Helicobacter pylori oraz testom ureazowym przed rozpoczęciem suplementacji i po 4 tygodniach leczenia. W badaniu tym zaobserwowano redukcję ciężaru zakażenia oraz znaczące ustępowanie objawów zakażenia ze strony przewodu pokarmowego u pacjentów przyjmujących suplement Lactobacillus reuteri, czego nie odnotowano u pacjentów otrzymujących nieaktywne placebo. Ostatecznie autorzy wyciągnęli więc ze swojego badania takie wnioski, że suplementacja Lactobacillus reuteri hamuje z jednej strony zakażenie H. pylori, z drugiej zaś zmniejsza dokuczliwość objawów zakażenia dotykających przewód pokarmowy.
Obojętne więc, czy chcemy się ochronić przed rozwojem choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, czy też wspomagać standardowy proces terapeutyczny tej dolegliwości, w każdej z tych sytuacji suplement Lactobacillus reuterii okazuje się niezwykle skuteczny i pomocny.
