Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: laktoferyna, komórki satelitarne, mioblasty, miotuby, włókna mięśniowe, regeneracja, hipertrofia.
Laktoferyna jest białkiem funkcjonalnym naszego organizmu, występującym we wszystkich płynach zewnątrzwydzielniczych, ale w największych ilościach we łzach, wydzielinie pochwowej, ślinie i mleku, szczególnie w pierwszym mleku matki, nazywanym siarą lub colostrum. Z uwagi na występowanie w mleku, laktoferyna pojawia się również w pożywieniu jako jeden ze składników pokarmowych. Najwięcej laktoferyny znajdujemy oczywiście w produktach mlecznych, pośród których prym wiodą białka serwatkowe, oferowane jako odżywki dla niemowląt i sportowców. Ponieważ laktoferyna jest białkiem wyjątkowo odpornym na wysokie temperatury i procesy technologiczne, stosowane w przetwórstwie spożywczym, a także warunki panujące w układzie trawiennym, dlatego przyjmowana drogą pokarmową przenika w wymiernych ilościach do organizmu, zachowując tu swoją pełną aktywność biologiczną. Oferowana jest również przez rynek w formie specjalnych suplementów diety, z których wchłania się jeszcze lepiej, aniżeli z powszechnych mlecznych produktów spożywczych czy odżywek opartych o białka serwatkowe.
Laktoferynę wytwarzają również w sytuacji zagrożenia komórki naszego układu odpornościowego. Czy to produkowana we wnętrzu naszego organizmu, czy też pobierana wraz z pożywieniem, laktoferyna wykazuje aktywność immunologiczną, przeciwwirusową, przeciwbakteryjną, przeciwgrzybiczą, przeciwpasożytniczą, przeciwzapalną, przeciwnowotworową i antyoksydacyjną. Co ciekawe, jak zaobserwowano w badaniach, poziom laktoferyny wzrasta u ludzi gwałtownie i wysoko natychmiast po intensywnym wysiłku fizycznym (Inoue, 2004). Naukowcy od dawna podejrzewali, że może to mieć jakiś związek z potreningową regeneracją tkanki mięśniowej, albowiem zaobserwowali, że z jednej strony komórki odpornościowe produkujące laktoferynę infiltrują mięśnie natychmiast po ich przeciążeniu (Novak, 2014), z drugiej zaś laktoferyna pobudza rozmnażanie się mięśniowych komórek macierzystych, nazywanych mioblastami lub komórkami satelitarnymi, które odbudowują uszkodzone wysiłkiem i dobudowują nowe, dodatkowe włókna mięśniowe (Yagi, 2009). Dlatego też niedawno postanowili przebadać ten problem gruntownie…
Otóż w niedawno opublikowanym badaniu (Kitakaze, 2018), naukowcy albo hodowali macierzyste komórki mięśniowe na standardowej pożywce, albo na pożywce wzbogaconej laktoferyną. W ten sposób wyjaśnili, że laktoferyna nasila ponad 3-krotnie stopień mnożenia się komórek satelitarnych.
Jednakże mioblasty, aby regenerować mięśnie, nie tylko muszą się szybko rozmnażać, ale też sprawnie przekształcać w tzw. miotuby – komórki będące niejako zalążkami włókien mięśniowych. I tutaj też dodatek do pożywki laktoferyny sprzyjał przekształcaniu się mioblastów w miotuby. Mało tego – w obecności laktoferyny miotuby osiągały większe o ok. 30% rozmiary.
Zdaniem autorów badania, uzyskane przez nich wyniki dowodzą, że laktoferyna może wpływać dodatnio na regenerację oraz hipertrofię mięśni szkieletowych.
Poza wymienionymi wyżej kierunkami działania prozdrowotnego, laktoferyna posiada również dolność wiązania żelaza, przez co ułatwia jego wchłanianie z pożywienia i dystrybucję w organizmie. Z uwagi na tę właściwość, bywa stosowana jako suplement diety przez sportowców z dyscyplin wytrzymałościowych, którzy potrzebują odpowiedniej ilości żelaza do produkcji hemoglobiny – czerwonego barwnika krwi wiążącego tlen i zapewniającego dotlenienie organizmu, a w szczególności podczas długotrwałej pracy mięśniowej. Jednakże w świetle powyższego badania widzimy, że laktoferyna może być równie cennym suplementem diety dla osób aktywnych fizycznie i sportowców wyczynowych, uprawiających dyscypliny siłowe i sylwetkowe, w których regeneracja i hipertrofia mięśni mają pierwszoplanowe znaczenie dla osiąganych wyników sportowych.
