Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: spirulina, cyjanobakterie, wirusy, hemaglutynina, grypa.
Będąc zatrwożeni koronawirusem, zapominamy o grypie. Wirusy grypy są równie niebezpieczne, więc od lat trwają prace badawcze nad zwalczającymi je środkami. Spektakularne sukcesy odnotowała już na tym polu naturoterapia, o czym niestety mało się słyszy. Temat na tyle wart jest jednak nagłośnienia, że mechanizmy przeciwwirusowego działania niektórych naturaterapeutyków w przypadku wirusów grypy mogą okazać się analogiczne w odniesieniu do koronawirusa.
Podane poniżej informacje pochodzą w przewadze z badania zespołu tajwańskich naukowców kierowanych przez Yi-Hsiang Chena z Chang Gung University, opublikowanego przez czasopismo naukowe Scientific Reports w 2016 roku…
Grypa jest jedną z najczęstszych chorób układu oddechowego człowieka i znana jest z wysokiej zachorowalności i umieralności. Jest szczególnie niebezpieczna dla organizmów bardzo młodych oraz osób starszych i przewlekle chorych. Wirusy grypy powodują co roku epidemie sezonowe, a także sporadyczne pandemie, które mogą się szybko rozprzestrzeniać i infekować nawet 50% dotkniętych nimi populacji. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oszacowała, że na całym świecie 3–5 milionów przypadków poważnych chorób i 250–500 tysięcy zgonów rocznie można przypisać grypie sezonowej, podczas gdy pandemie mogą powodować jeszcze większą liczbę ofiar. Abstrahując od śmiertelności, grypa tworzy także poważne obciążenie ekonomiczne i medyczne dla społeczeństwa i stanowi poważny problem zdrowia publicznego, który należałoby w końcu skutecznie rozwiązać.
Szczepy wirusa grypy, tak samo jak koronawirusa, wyposażone są w powierzchniowe glikoproteiny, takie jak hemaglutynina (HA), neuraminidaza (NA) czy esteraza hemaglutyniny (HE), które pozostają niezbędne do infekcji, ponieważ umożliwiają wirusom wiązanie się z komórkami gospodarza i wnikanie do ich wnętrza.
Leki przeciwwirusowe, takie jak amantadyna i rimantadyna lub oseltamiwir i zanamiwir, są obecnie wykorzystywane w celu zapobiegania lub leczenia grypy, ale pojawienie się opornych szczepów wirusowych może ostatecznie ograniczyć ich skuteczność terapeutyczną. Szczepienia są teoretycznie najskuteczniejszą strategią zapobiegania grypie, ale terminowe opracowanie szczepionki nadal stanowi nie lada wyzwanie, ze względu na trudności w przewidywaniu dokładnego szczepu wirusa, którego pojawienie się może być przyczyną wybuchu kolejnej epidemii lub pandemii. Dlatego pilnie poszukiwane są nowe terapie przeciwgrypowe, skuteczne przeciwko szerokiej gamie szczepów wirusa grypy, które byłby zdolne poprawić wyniki leczenia pacjentów oraz skuteczność kontroli epidemii.
Spirulina ( Arthrospira platensis ) to swobodnie dryfujące, nitkowate cyjanobakterie o długiej historii poświadczonego wykorzystania przez człowieka. Istnieją dowody na to, że cywilizacje Majów i Azteków powszechnie spożywały ciasta z suszonej spiruliny w czasach prekolumbijskich oraz że przez stulecia społeczności Afryki Środkowej zbierały spirulinę z wód Jeziora Czad i wykorzystywały ją jako źródło pożywienia. Spirulina przykuła uwagę współczesnych specjalistów od żywienia człowieka 60-70-procentową zawartością białka oraz wysokim stężeniem kwasów fenolowych, tokoferoli, niezbędnych kwasów tłuszczowych, a także witamin z grupy B. Ekstrakty spiruliny zgłaszano również w badaniach jako środki o cennych właściwościach zdrowotnych, takich jak zdolność obniżenia poziomu cholesterolu, zwiększania odporności, zmiatania wolnych rodników tlenowych, czy też działania przeciwnowotworowego i przeciwwirusowego.
We wspomnianym na wstępie badaniu przeprowadzono testy komórkowe i eksperymenty na zwierzętach w celu dokonania oceny działania zimnego, wodnego ekstraktu ze spiruliny na żywotności i patogenności kilku szczepów wirusa grypy. A uzyskane wyniki wykazały, że ekstrakt taki hamuje tworzenie się kolonii wirusa i zmniejsza jego replikację w hodowlach komórkowych, i że jest bezpieczny i dobrze tolerowany przy bardzo dużych dawkach, w badaniach toksyczności komórkowej i zwierzęcej.
Przy czym myszy zakażone grypą, którym podano ekstrakt ze spiruliny, osiągnęły wyższe wskaźniki przeżycia w porównaniu z grupą gryzoni kontrolnych, traktowanych nieaktywnym nośnikiem. Dawki 10–50 mg/kg/dzień były wystarczające do poprawy przeżywalności myszy zakażonych grypą, ale wcześniejsze badania kliniczne wykazały, że dzienna dawka 50 ml ekstraktu wodnego ze spiruliny poprawia funkcje komórek i białek odpornościowych u zdrowych ochotników płci męskiej, podczas gdy dzienna dawka 2000 a nawet tylko 370 mg sproszkowanej spiruliny znacznie poprawia stan chorych z nieżytem nosa. Pokazuje to zdaniem autorów, że spirulina może wywierać działanie terapeutyczne w dawkach znacznie niższych, aniżeli te przez nich testowane i uznane za całkowicie bezpieczne.
Następnie autorzy starali się zidentyfikować mechanizmy związane z aktywnością przeciwwirusową spiruliny, w wyniku czego stwierdzili, że ekstrakt z cyjanobakterii zakłócił zjawiska związane z hemaglutyniną, hamując w ten sposób proces infekcji. Wyniki te wskazywały, że spirulina działa przeciwwirusowo, wpływając raczej bezpośrednio na wirusy, a nie na drodze stymulacji komórek gospodarza, sprzyjającej zapobieganiu infekcji. Biorąc pod uwagę, że ekstrakt ze spiruliny hamował przede wszystkim replikację wirusów na wczesnym etapie infekcji, autorzy doszli do wniosku, że to właśnie hemaglutynina może być potencjalnym celem spiruliny, ponieważ ta powierzchniowa glikoproteina wirusowa jest odpowiedzialna za przyłączanie się wirusa i jego adsorpcję komórkową we wczesnej fazie infekcji.
Zdaniem autorów ogólnie uzyskane przez nich wyniki uzasadniają dalsze badania kliniczne zimnego ekstraktu wodnego ze spiruliny jako potencjalnego środka terapeutycznego, skutecznego w leczeniu infekcji wirusowych związanych z przebiegiem grypy.
