Autor: Sławomir Ambroziak
Słowa kluczowe: tarczyca bajkalska, bajkalina, bajkaleina, wątroba, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby.
Jak uważają specjaliści, problemy wątrobowe są jedną z głównych przyczyn chorób i przedwczesnych zgonów. Podobno ok. 25% dorosłych na świecie cierpi z powodu niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, a rocznie u ok. 75 milionów diagnozuje się zaburzenia wątrobowe, związane ze spożywaniem alkoholu, zagrażające rozwojem alkoholowej choroby wątroby. Globalna częstość występowania wirusowego zapalenia wątroby pozostaje wysoka, podczas gdy liczba polekowych uszkodzeń wątroby, jako głównych przyczyn ostrego zapalenia wątroby, stale wzrasta. Każdego roku dochodzi też do około 1.16 miliona zgonów z powodu marskości wątroby i 788 000 zgonów z powodu raka tego narządu.
Najczęściej diagnozowaną w tej grupie chorób przypadłością jest niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby. Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) jest częstą przypadłością wątroby, występującą zwykle u ludzi, którzy nie spożywają na co dzień alkoholu, objawiającą się nadmiernym magazynowaniem trójglicerydów w wątrobie, prowadzącym do nagromadzenia się tłuszczu w tym narządzie i powiększenia całkowitej jego masy przynajmniej o ponad 5%. Ogólnie niealkoholowe stłuszczenie wątroby albo może występować jako zwykłe stłuszczenie niepowikłane, albo w połączeniu z niealkoholowym stłuszczeniowym zapaleniem wątroby (NASH). W tym drugim przypadku zapalenie i uszkodzenie komórek wątrobowych może prowadzić do rozwoju zwłóknienia i marskość, a nawet do raka wątroby.
Szczepienia lub nowsze leki mogą ograniczyć obciążenie populacji chorobami wątroby w krajach rozwiniętych, ale powyższe środki zaradcze są nadal ograniczoną formą pomocy zdrowotnej w krajach rozwijających się. Postępowanie kliniczne w chorobach wątroby jest nadal dość trudne, głównie ze względu na przeważnie późną diagnozę, progresywną charakterystykę zmian chorobowych, zbyt słabo działające leki oraz dosyć ograniczone strategie terapeutyczne. Otóż w leczeniu schorzeń wątroby powszechnie stosuje się tylko kilka leków, w tym głównie kwas ursodeoksycholowy, cholestyraminę, kortykosteroidy i simwastatynę, których efektywność kliniczna jest oceniana jako ledwie zadowalająca. Dlatego niezwykle ważne jest, co podkreślają specjaliści, znalezienie nowych sposobów skutecznego przeciwdziałania rozwojowi i postępowi chorób wątroby.
Bajkaleina, główny aktywny biologicznie składnik tarczycy bajkalskiej, wykazuje potencjalną skuteczność terapeutyczną w chorobach ogólnoustrojowych, w tym chorobach oczu i przyzębia, chorobach o podłożu zapalnym i metabolicznym, a nawet w chorobach układu nerwowego, a wszystko to dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym , przeciwrodnikowym i immunoregulacyjnym. Bajkaleina występuje w tarczycy bajkalskie w postaci swojego połączenia z cukrem (glikozydu) znanego jako bajkalina. Ponadto bajkaleina wykazuje działanie przeciwtłuszczowe i przeciwwirusowe, odgrywając w ten sposób kluczową rolę w poprawie funkcji wątrobowych. Ponieważ bajkaleina ogólnie wykazuje bardzo szeroki zakres aktywności farmakologicznej, dlatego przeprowadzane są coraz bardziej dogłębne badania naukowe, celowane na tę substancję. Bajkaleinę badano więc też wielokrotnie pod kątem protekcji wątroby. Jednak do niedawna nie był dostępny kompleksowy przegląd naukowy, podsumowujący właściwości farmakologiczne bajkaleiny i wskazujący jej potencjalne zastosowania w leczeniu chorób wątroby. Dlatego celem opublikowanego ostatnio przeglądu naukowego była właśnie prezentacja aktualnych informacji na temat wpływu bajkaleiny na wątrobę oraz mechanizmów jej działania w znoszeniu problemów wątrobowych (Yang, 2021).
We wspomnianym przeglądzie naukowym jego autorzy zademonstrowali, że bajkaleina wykazuje skuteczność terapeutyczną zasadniczo przy wszystkich poważnych schorzeniach wątroby, a szczególnie przy wirusowym zapaleniu wątroby, uszkodzeniu wątroby lekami i toksynami środowiskowymi, uszkodzeniu niedokrwiennym, kamicy żółciowej, raku wątrobowokomórkowym, no i oczywiście przy różnych formach stłuszczenia wątroby wraz z ich konsekwencjami, takimi jak zapalenie i zwłóknienie wątroby.
Niemniej jednak, jak podsumowali autorzy przeglądu, potrzebne są dalsze, szeroko zakrojone badania, które pozwoliłby odkryć kluczowe cele aktywności bajkaleiny i zaproponować konkretne wskazania kliniczne dla tego aktywnego biologicznie składnika tarczycy bajkalskiej.
